Կարող եք հրաժարվել ցուցմունք տալուց, եթե ունեք քրեական գործով մեղադրյալի, կասկածյալի, ամբաստանյալի կարգավիճակ: Վկան նույնպես ունի նման իրավունք, բայց միայն այն ժամանակ, երբ բանը հասնում է իր, իր ամուսնու և մերձավոր ազգականների դեմ ցուցմունք տալուն:
Որպես ընդհանուր կանոն, քրեական դատավարության ցանկացած մասնակից պարտավոր է ցուցմունք տալ իրավասու մարմիններին, և համապատասխան տեղեկատվություն տրամադրելուց հրաժարվելը քրեական հետապնդման հիմք է: Այնուամենայնիվ, ներկայիս քրեական դատավարության օրենսդրությունը նախատեսում է մի քանի բացառություններ, որոնց համաձայն անձանց որոշակի կատեգորիաներ կարող են հրաժարվել ցուցմունք տալուց: Երբեմն նման մերժումը ընդհանրական է, այլ դեպքերում անձը հրաժարվում է խոսել խիստ սահմանված հանգամանքների մասին, ինչը չի կարող նրան որևէ պատժի ենթարկել:
Tesուցմունք տալը լիովին մերժելու հնարավորությունը
Քրեական դատավարության միակ մասնակիցը կարող է ամբողջությամբ հրաժարվել ցուցմունք տալուց ՝ այն անձից, որի նկատմամբ կատարվում է հետաքննություն կամ դատավարություն: Քրեական գործի տարբեր փուլերում այս մասնակիցը կարող է կոչվել կասկածյալ, մեղադրյալ, ամբաստանյալ, բայց բոլոր դեպքերում նա ունի համապատասխան իրավունք: Ռուսաստանի Դաշնության Քրեական դատավարության օրենսգիրքը հատուկ նախատեսում է այդպիսի անձին պարտադիր նախազգուշացում, որ իր կողմից հնչեցված տեղեկատվությունը կարող է օգտագործվել քրեական գործի նշանակալից հանգամանքները հաստատելու համար: Այս պարագայում նման ցուցմունքի հետագա մերժումը չի հանգեցնի դրանց ավտոմատ չեղարկման:
Tesուցմունք տալուց հրաժարվելու հատուկ դեպքեր
Քրեական դատավարության մյուս մասնակիցները կարող են նաև որոշակի հանգամանքներում հրաժարվել ցուցմունք տալուց: Մասնավորապես, այդպիսի իրավունք է տրվում վկային, որն իրավունք ունի չհրապարակել իր, իր ամուսնու և այլ մերձավոր ազգականների դեմ իր դեմ ցուցմունք տալու ունակ որևէ տեղեկություն: Մոտ ազգականների թվում են նաև ծնողները, երեխաները, տատիկները, պապերը, թոռները, որդեգրած երեխաները, որդեգրողները, քույրերը, եղբայրները: Պետք է հիշել, որ քրեական դատավարության օրենսդրությունն ամբողջությամբ արգելում է որոշ անձանց ներգրավել քրեական գործին որպես վկա մասնակցելու համար: Նման անձինք հոգևորականներ են, Պետդումայի պատգամավորներ, Դաշնության խորհրդի անդամներ, փաստաբաններ և պաշտպաններ, ովքեր իրավունք ունեն չբացահայտել իրենց մասնագիտական պարտականությունների անմիջական կատարման ընթացքում ստացված տեղեկատվությունը (օրինակ ՝ քահանան կարող է կապված լինել գաղտնի խոստովանությամբ)) Բացի այդ, դատավորները, երդվյալ ատենակալները, որոնք չեն հարցաքննվել տվյալ գործի վերաբերյալ իրենց սովորած տեղեկատվության առնչությամբ, ունեն այդ իրավունքը:
