Տույժերի կիրառման անօրինականությունը պետք է ապացուցվի դատարան կամ այլ պետական մարմիններ բողոք ներկայացնելու միջոցով: Այս պարագայում անհրաժեշտ կլինի տրամադրել հանցագործության դեպքի բացակայության կամ պատասխանատվության ենթարկելու գործընթացում կատարված էական խախտումների ապացույցներ:
Միանգամայն հնարավոր է ապացուցել տույժերի կիրառման անօրինականությունը, բայց հաճախ քաղաքացիները չգիտեն, թե որ մարմիններում բողոքներ ներկայացնեն, ինչպես արդարացնել իրենց սեփական դիրքը: Վարչական պատասխանատվության ենթարկելու ցանկացած դեպքում կա երկու մարմին, որոնց բողոք կարող է ուղարկվել: Առաջինը դատարանն է, իսկ երկրորդը ՝ բարձրագույն մարմինը (տուգանքը նշանակած պաշտոնատար անձի նկատմամբ): Ամենաարդյունավետը դատական կարգով բողոքարկելն է, քանի որ հենց դատարանում է մեծանում դիմումատուի `նշված պատասխանատվության ենթարկելու որոշումը չեղյալ հայտարարելու հնարավորությունը` առաջնորդվելով դատավարական և այլ հիմքերով:
Ինչ պետք է պարունակի բողոքը
Տուգանք նշանակած որոշման դեմ բողոքը պետք է պարունակի ոչ միայն անհրաժեշտ մանրամասները, այլև հատուկ փաստարկներ, ապացույցներ, որոնց հիման վրա պատիժը կարող է չեղարկվել: Դուք չպետք է ապավինեք դատավորի կամ այլ պաշտոնյայի կողմից նման ապացույցների անկախ որոնմանը, քանի որ հավանական մեղավորը պետք է ապացուցի իր գործը: Սովորաբար օգտագործվում են ապացույցներ, որոնք անմիջականորեն կապված են հենց խախտման հետ, ինչպես նաև տարբեր դատավարական խախտումներ, որոնք հաճախ կատարվում են պետական մարմինների աշխատակիցների կողմից `պատասխանատվության ենթարկվելու փուլում: Այդ պատճառով բողոքարկման իրավունքից չպետք է հրաժարվել, նույնիսկ եթե կա սխալ վարք: Օրինակ ՝ իրավախախտման դեպքի քննության վայրի, անձի վերաբերյալ ժամանակին ծանուցումը հաստատող ապացույցների բացակայության դեպքում համապատասխան որոշումը ենթակա է անվերապահորեն չեղյալ հայտարարելու դատավարական հիմքերով:
Համապատասխանություն ընթացակարգային առանձնահատկություններին
Բողոք ներկայացնելիս կարևոր է իմանալ որոշ ընթացակարգային առանձնահատկություններ, որոնք դիմումատուն պետք է համապատասխանի: Մասնավորապես, վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին որոշումները բողոքարկելիս պետական տուրքը հարկավոր չէ վճարել, ինչը լրացուցիչ ցույց է տալիս պատժից խուսափելու համար այդ հնարավորությունն օգտագործելու անհրաժեշտությունը: Այնուամենայնիվ, դիմումատուն պետք է պահպանի բողոք ներկայացնելու վերջնաժամկետը, քանի որ շատ դեպքերում վարչական տույժի ենթարկվող անձին տրվում է ընդամենը տասը օր: Այս ժամկետի ավարտից հետո որոշումն ուժի մեջ է մտնում, սկսվում է դրա կամավոր կատարման ժամկետը: Եթե բողոքարկման վերջնաժամկետը բաց է թողնվել, ապա տուգանքը չեղյալ համարելու գործնական հնարավորություն չկա:
